İSKİTLER/SAKALAR

İskitler, SAKALAR olarak da bilinir, İÖ 8-7. yüzyıllarda Orta Asya’dan Rusya’nın güneyine göç eden İran kökenli halk. Kırım ve çevresinde beş yüzyılı aşkın süre varlığım koruyan güçlü bir kabile birliği kurmuş, İÖ 4-2. yüzyıllar arasında Sarmatların egemenliğinde yaşamışlardır. İskitlere ilişkin bilgiler çağımıza değin Herodotos’un anlattıklarına dayanıyordu. Günümüzde özellikle Sovyet antropologlarının çalışmalarıyla bu konuda daha geniş bilgiler elde edilmiştir

Savaşçı bir topluluk olan İskitler, ata binmeyi ilk öğrenen halklardandı ve at sırtındaki ustalıklarıyla hem korku, hem de hayranlık uyandırırlardı. Orta Asya’dan kuzeybatıya doğru ilerledikçe, Kafkaslar ve Karadeniz’in kuzeyindeki ovalarda yaşayan Kimmerlerle karşı karşıya geldiler. Yaklaşık 30 yıl boyunca onlarla şavaştılar ve sonunda üstünlük sağlayarak Iran’ın batı sınırlarından başlayıp Suriye ve Yahuda’yı da içine alarak Mısır’a kadar uzanan bir kabile birliği kurdular. İran’a egemen olan Medlerin saldırısı karşısında Anadolu’dan ayrılarak Iran sınırından başlayıp kuzeyde Kuban’ı içine alan ve Rusya’nın güneyine uzanan bölgeye çekildiler. İskitler yalnızca savaştaki ustalıklarıyla değil, ulaştıkları uygarlık düzeyiyle de tarihte önemli yer tutarlar. Zengin soylu sınıfın yaptırdığı görkemli mezarlarda altın ve öbür değerli madenierden yapılıp ustaca bezenmiş eşyalar çıkarılmıştır. Krallık İskitleri adı verilen bu yönetici sınıf giderek Rusya’nın güneyine ye Kırım topraklarına egemen olmuştu. ıskit uygarlığına ait en zengin kalıntılar bu bölgelerde bulunmuştur (bak. Orta Asya Sanatı). Krallık İskitlerinin askeri gücü ise Dareios’un ordularını püskürtecek (İÖ 13) düzeydeydi.

Krallık İskitlerinde hükümdarlık babadan oğula geçerdi. Herodotos’un döneminde krallık ailesiyle YunanWar arasında evlenmeler oluyordu. Hükümdar Ateas İÖ 339’da 90 yaşındayken Makedonya kralı II. Philippes’la savaşırken öldü. LO 2. yüzyılda İskitler dağıldığında son hükümdar Palakus’tu. Bazı kaynaklarda Kırun ıskitleri’nin iS 200’e değin varlığım koruduğu belirtilir. İskit ordusunda askerlere giyecek ve yiyecek dışında ücret verilmez, ancak öldürdükleri düşman askerinin başını getirince ganimetten pay alırlardı. Genellikle Yunanlılar gibi tunç miğfer ve zincirli zırh giyen iskit savaşçılarının başlıca silahlan çift boğumlu yay, yonca başlı ok ve Iran tipi kılıçtı. Her İskitin en az bir binek hayvanı, zenginlerin büyük at sürüleri vardı. Gösterişli gömme törenlerinde, ölenin kansı, hizmetçileri ve atları da kurban edilirdi.